1. Klimaatbeleid

Doel: Lln  begrijpen wat klimaatbeleid inhoudt, op welke niveaus (internationaal, Europees, Belgisch) er actie wordt ondernomen, en waarom samenwerking cruciaal is in de strijd tegen klimaatverandering.

Wat is het IPCC ?

 

 

De gevolgen van klimaatverandering worden steeds zichtbaarder. Om die opwarming tegen te gaan, moet de wereldgemeenschap actie ondernemen. Die aanpak gebeurt op drie niveaus: internationaal, Europees en nationaal.

🌍 Internationaal beleid: het klimaatakkoord van Parijs

De Verenigde Naties organiseren sinds 1995 jaarlijks een klimaatconferentie, de zogenaamde COP (Conference of the Parties). In 2015 werd tijdens COP21 in Parijs een belangrijk akkoord gesloten:

  • Doel: de opwarming van de aarde ruim onder de 2 °C houden, liefst onder de 1,5 °C.

  • Maatregel: alle landen moeten hun broeikasgasuitstoot verminderen.

  • Rijke landen hebben de verantwoordelijkheid om arme landen financieel te helpen bij klimaatadaptatie en -mitigatie.

Sindsdien zijn er nog COP's geweest, waaronder COP27 (2022) in Egypte. Daar werd voor het eerst een verlies- en schadefonds ("loss and damage") opgericht voor landen die al zwaar getroffen zijn door de klimaatcrisis.

🇪🇺 Europees beleid: de Green Deal

De Europese Unie wil in 2050 het eerste klimaatneutrale continent zijn. In 2020 stelde de EU de Green Deal voor: een ambitieus plan dat inzet op duurzaamheid in alle sectoren.

Belangrijkste maatregelen:

  • Tegen 2030: minstens 55% minder uitstoot dan in 1990.

  • Verbod op de verkoop van nieuwe benzine- en dieselwagens vanaf 2035.

  • Energiezuinige gebouwen worden de norm.

  • Bedrijven moeten betalen voor hun CO₂-uitstoot via het emissiehandelssysteem (ETS). Vanaf 2027 geldt dit ook voor gezinnen en transport.

  • Een Sociaal Klimaatfonds ondersteunt kwetsbare gezinnen bij die energietransitie.

🌐 Ongelijkheid in verantwoordelijkheid

Niet elk land of elke mens stoot evenveel uit:

  • De 20 grootste uitstoters sinds 1850 zijn vooral rijke landen zoals de VS, Duitsland en China.

  • De rijkste 10% van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de uitstoot.

  • De armste 50% stoot samen slechts 10% uit, maar lijden vaak het meest onder de gevolgen (overstromingen, mislukte oogsten, enz.).

Klimaatverandering is dus niet alleen een ecologisch, maar ook een sociaal rechtvaardigheidsvraagstuk.

Vijf scenario's

Het IPCC werkt met zogenaamde SSP-scenario’s (‘Shared Socioeconomic Pathways’) om te voorspellen hoe de wereld kan evolueren tegen 2100. Ze combineren economische groei, energiegebruik, bevolkingsgroei en beleid.

Er zijn vijf scenario's:

SSP Beschrijving Verwachte opwarming (°C)
SSP1 - 1.9 Meest optimistische scenario netto nulemissies bereikt tegen 2050 (even veel broeikasgassen uitstoten als er opgenomen worden=> Duurzame toekomst, snel beleid < 1,5°C
SSP1 - 2.6 Dit scenario is iets minder optimistisch: netto nuluitstoot na 2050 dus grotere gevolgen van de klimaatverandering. => hernieuwbare energie +/- 2°C
SSP2 - 4.5 Middenweg, geen sterke keuzes => pas na 2100 een netto-nuluitstoot. +/- 2,5-3°C
SSP3 - 7.0 Grote ongelijkheid, weinig beleid => Huidige uitstoot van CO2 verdubbelt tegen 2100. +/- 4°C
SSP5 - 8.5 Economische groei op fossiele brandstoffen => het meest extreme scenario. Huidige uitstoot van CO2 verdubbelt tegen 2050. Proberen te vermijden ! > 4,5°C

 

Onderstaande figuur geeft de toekomstige jaarlijkse uitstoot van CO2 (links) en andere broeikasgassen (rechts), uitgedrukt in vijf mogelijke scenario’s. Dit zijn géén voorspellingen, maar modellen met aannames. Ze tonen wat er kán gebeuren afhankelijk van de keuzes die we vandaag maken.

Tipping points

Op basis van de uitstoot proberen wetenschappers te voorspellen hoe het klimaat zal veranderen. Maar dat is niet zo eenvoudig: het klimaatsysteem bevat kantelpunten — kritische drempels - tipping points. Als we die overschrijden, starten processen die niet meer te stoppen zijn en is er geen weg meer terug. Klimaatverandering is helaas geen knop die je zomaar weer kunt uitzetten.

Klik op de afbeelding hiernaast om een aantal tipping points te ontdekken die we echt moeten vermijden. 

Opdracht

Ga aan de slag met de opdracht over het IPCC en de kantelpunten in het klimaatsysteem. Neem rustig de tijd om de informatie goed te lezen en te begrijpen, zodat je de vragen correct kunt beantwoorden en begrijpt waarom wetenschappers zo bezorgd zijn over onze toekomst. Succes ! 

Beantwoord de vragen in de opdracht. Ze helpen je begrijpen hoe wetenschappers klimaatverandering opvolgen, en wat er kan gebeuren als we te laat ingrijpen.  Klik op het bookwidgets-symbool en de opdracht start automatisch.
Lukt het niet om de bookwidget hier te openen door beveiligingen op je laptop? Ga dan naar Oefeningen op Smartschool en kies daar de oefening 'Oefening 2 IPCC'.

Maak jouw eigen website met JouwWeb